Vocht in woningen en gebouwen

Vocht is de belangrijkste oorzaak van groei van zwam in huizen en/of gebouwen. Het is dan ook erg belangrijk dat naast de bestrijding van de zwam ook het vochtprobleem goed wordt aangepakt.

Vocht komt in drie vormen:

  • Damp
  • Vloeistof
  • Vaste stof

Vooral de dampvorm en de vloeistofvorm zijn van belang voor het binnenmilieu. Hoe hoger de temperatuur hoe hoger het waterdampgehalte van de lucht is. Bij het zoeken naar vochtproblemen in de woning is het belangrijk om de temperatuur en vochtigheid te meten. Niet alleen van de lucht, maar ook van hout en andere materialen. Hiervoor zijn zeer precieze meetinstrumenten nodig. Er zijn twee manieren om de luchtvochtigheid aan te duiden.

  • De hoeveelheid waterdamp in de lucht in %
  • De hoeveelheid waterdamp die zich in de lucht bevindt uitgedrukt in gram water per kubieke meter lucht

Om vocht -en gezondheidsproblemen te voorkomen moet de luchtvochtigheid in woningen tussen de 30% en 70% te liggen. Door de woning te ventileren wordt de binnenlucht gemengd met de buitenlucht. De binnenlucht kan daarom nooit voor lange tijd een lagere vochtigheid hebben dan de buitenlucht. De gemiddelde vochtigheid van de buitenlucht varieert jaarlijks. De droogste maanden zijn december, januari, februari en maart. De vochtigste maanden zijn juni, juli, augustus en september. Ontdek meer over optrekkend vocht.

Oorzaken vocht

Bij vochtproblemen in huis gaat het zelden om één duidelijke oorzaak. Het gaat meestal om meerdere oorzaken tegelijk. Deze oorzaken zijn vaak van bouwtechnische en waterhuishoudkundige aard. Vochtproblemen worden vaak veroorzaakt door fouten bij bouw- en renovatiewerkzaamheden. De meeste vochtproblemen vinden hun oorzaak in of in de buurt van kruipruimtes.

Grondwater

Bij verandering van de hoogte van het grondwater kan het waterpeil vanuit de bodem omhoog komen. Hierdoor ontstaan plassen water in de kruipruimte. Hoog grondwater kan ook leiden tot een verhoogde aanwezigheid van water in de kruipruimte zonder dat je het water werkelijk ook kan zien. In dat geval is het te meten door de condensvorming aan de onderkant van de vloer en de binnenzijde van de fundering. Het gevolg kan zijn dat bijvoorbeeld het tapijt in de kamer of hal op de begane grond in de woning vochtig wordt.

Om houtrot te vermijden moet de relatieve vochtigheid onder de 70% gehouden worden. Een permanente luchtvochtigheid boven de 90%, leidt vrijwel zeker tot houtrot. Er is gebleken dat 75% van de vochtproblemen in woningen wordt veroorzaakt door vochtige kruipruimtes. De manier van doorlatendheid en capillaire werking van de grondsoort, de drainage en de grondwaterstand spelen hierbij een significante rol. Hooggelegen zandgronden zijn in het algemeen droog. Veengronden en kleigronden zijn vochtig. De aanwezigheid van een waterkerende laag in de fundering is bepalend voor het wel of niet doorlaten van vocht uit de bodem naar de buitenmuren en binnenmuren.

Regenwater

De hoeveelheid regenwater dat doorslaat bij gevels zal afhangen van de steensoort van het gebouw. Maar ook de kwaliteit van de voegen, de dikte van de muur en de aanwezigheid van een spouw hangt af van de hoeveelheid vochtoverlast.

Lekkages

Lekkages kunnen optreden in daken, goten maar ook in leidingen. Dit hangt af van de ouderdom en de onderhoudstoestand van het gebouw.

Bouwvocht

In bouwmaterialen zit veel vocht. Dit komt door de manier waarop en waar het is opgeslagen of de hoeveelheid water dat gebruikt is in het cement, beton en stucwerk. Het kan soms zelf een aantal jaar duren voordat dit water weer verdampt is.

Vocht in huis

Wanneer er sprake is van correlatie tussen bewonersgedrag en vochtproblemen dan gaat het om condensatie. Problemen met condensatie treden op als in een vertrek koude oppervlakken aanwezig zijn en de lucht een bepaalde vochtigheid heeft. Extra vocht in huis ontstaat door menselijke activiteiten zoals transpireren, koken, ademen, wassen en drogen van kleding, baden en douchen. Ook planten en huisdieren zorgen voor vocht in huis. Zorg voor goede ventilatievoorzieningen zodat het vocht naar buiten kan.

Er wordt wel eens geopperd dat door isolatie van woningen vochtproblemen ontstaan. Dit is niet juist. Het klopt wel dat afzonderlijke energiebesparende maatregelen zowel negatieve als positieve invloeden kunnen hebben op de vochthuishouding. Een kierafdichting in een woning met goede ventilatievoorzieningen zal een lagere energierekening opleveren. De kans op vochtproblemen zijn gering.

Als kieren worden afgedicht in een vochtige woning zonder de mogelijkheid om te ventileren, kan dit voor problemen zorgen. Kierafdichting hoort samen te gaan met een verbetering van de ventilatievoorzieningen. Energiebesparende maatregelen vereisen aangepaste en juiste ventilatie van woningen. Verkeerd ventileren kan de vochtafvoer belemmeren.

Tussen het luchten en ventileren van een vertrek zit een verschil. Bij ventilatie is sprake van 2 openingen in de vorm van ventilatieroosters in verschillende gevels. Bij luchten is sprake van 1 opening, bijvoorbeeld een raam dat open wordt gezet.

In vertrekken waar voortdurend mensen aanwezig zijn is het nodig om te ventileren zoals woonkamers of kantoren. Luchten gebeurt doorgaans in vertrekken waar niet altijd mensen aanwezig zijn, zoals slaapkamers of een gang. De manier waarop een woning verwarmd wordt kan ook een rol spelen bij het ontstaan van vocht. Ruimtes die voldoende en gelijkmatig worden verwarmd hebben minder kans op problemen met vocht dan ruimtes waar dat niet gebeurd. In goed verwarmde ruimtes zijn er hogere oppervlaktetemperaturen, zodat condensatie minder optreedt. Dit komt omdat warme lucht meer waterdamp op kan slaan dan koude lucht. Het aanwezig vocht kan op deze manier gemakkelijker verdampen.

Kenmerken vocht in huis:

Een vochtig huis is meestal te herkennen aan de volgende kenmerken:

  • Aanwezigheid van insecten zoals zilvervisjes en pissebedden
  • Muffe lucht en een klam binnenmilieu
  • Frequente condensatie op wanden en ramen
  • Vochtplekken op plafond, wand en/of vloer
  • Water onder de vloer
  • Loslaten van behang
  • Zouten op vochtige steenachtige constructiedelen
  • Het afbladderen van verflagen
  • Schimmelgroei, te herkennen aan gekleurde vlekken, pluisvorming en/of stippen
  • Houtrot, veroorzaakt door bijvoorbeeld de huiszwam en/of de kelderzwam

Recente projecten